«Σύρ’ το (γ)αίμαν!» Η καταγωγή μας μάς καλεί και μας ενώνει

Με τον κύκλο «Μουσικά χωριά στην πόλη» 2024-2025, το Μουσείο Ελληνικών Λαϊκών Μουσικών Οργάνων «Φοίβος Ανωγειανάκης» - Κέντρο Εθνομουσικολογίας στρέφει το ενδιαφέρον του στον πολιτισμό της καθημερινότητας στην πόλη και επιδιώκει να φωτίσει, για δεύτερη συνεχή χρονιά φέτος, μουσικές κοινότητες που δραστηριοποιούνται στις γειτονιές της και ασχολούνται ποικιλότροπα με την παραδοσιακή μουσική, χορεύοντας, τραγουδώντας, παίζοντας μουσική, γλεντώντας και δημιουργώντας κοινωνικούς δεσμούς. Πρόκειται για κοινότητες, φορείς της ζωντανής μουσικής κληρονομιάς, όπως μουσικοχορευτικοί, τοπικοί και άλλοι σύλλογοι ή μουσικά σχήματα που διακινούν και μεταδίδουν γνώση, μάθηση, μνήμη αλλά κυρίως το αίσθημα της από κοινού δημιουργίας και δράσης.

Παράλληλα, το Μουσείο επιδιώκει να φωτίσει τους τρόπους που οι άνθρωποι σε διάφορες γειτονιές της πόλης αναζητούν μέσα από την παραδοσιακή μουσική το αίσθημα του ανήκειν και της συνέχειας στον χρόνο, δημιουργούν σχέσεις και μοιράζονται κοινές αρχές και αξίες.

Φέτος, έμφαση δίνεται σε τοπικούς και εθνοτοπικούς συλλόγους και παρέες. Τα μέλη τους, καλλιεργώντας τη μουσική παράδοση και τον πολιτισμό του τόπου καταγωγής τους, νιώθουν να συνδέονται μαζί του, αλλά κυρίως συνδέονται μεταξύ τους, ενισχύοντας τους κοινούς δεσμούς τους, τη συλλογική τους δράση και ταυτότητα και διαμορφώνοντας το δικό τους πλαίσιο ζωής στην πόλη.

Στο πλαίσιο αυτό, ένας εμβληματικός ιστορικός σύλλογος της πόλης, σημείο αναφοράς για τους απογόνους προσφύγων χαμένων, γεωγραφικά, πατρίδων της Ανατολής, δύο σύλλογοι ή/και παρέες με το βλέμμα τους στραμμένο στις νησιωτικές πατρίδες, μουσικοί, χοροδιδάσκαλοι και μουσικά σχήματα της πόλης, μαζί τους και η παλαιότερη Στρατιωτική Μουσική προσκλήθηκαν από το Μουσείο για να παρουσιάσουν το δικό τους μουσικό χωριό, τη δική τους μουσική κοινότητα, μέσα από τις εμπειρίες των μελών τους, τη μουσική και άλλη δράση τους. Δύο δημοσιογράφοι-μουσικοί και ένας ηθοποιός ανέλαβαν να διευκολύνουν τη συζήτηση με το κοινό. Καθένας από τους συμμετέχοντες επεξεργάστηκε, οργάνωσε και προλόγισε ένα μουσικό, μουσικοχορευτικό ή άλλο πρόγραμμα, αναδεικνύοντας ψηφίδες στο πολύχρωμο μωσαϊκό της μουσικής καθημερινότητας στην πόλη.

«Σύρ’ το (γ)αίμαν!»
Η καταγωγή μας
μάς καλεί και μας ενώνει!
Σύλλογος Ποντίων «Αργοναύται - Κομνηνοί»

Συνομιλία
Τη συζήτηση με τα μέλη του Χορευτικού Τμήματος και των άλλων Πολιτιστικών Τμημάτων του Συλλόγου συντονίζει ο ηθοποιός Λευτέρης Καταχανάς

Μουσικοχορευτική εκδήλωση
«Ο Σύλλογός μας ιδρύθηκε το 1930, από τους γονείς και τους παππούδες μας, πρόσφυγες του Πόντου, με σκοπό να διασώσει, να διατηρήσει και να διαδώσει τις αξίες του πολιτισμού των Ελλήνων της Ανατολής. Οι Αργοναύτες από την Κερασούντα και οι Κομνηνοί από την Τραπεζούντα ενώθηκαν και δημιούργησαν μια «πατρίδα» στη μητέρα πατρίδα, μετά τον βίαιο ξεριζωμό τους από την πατρώα γη.

Μέσα από τη διαδοχή των γενεών, ο σύλλογός μας έφτασε στο σήμερα ακμαίος και με πλούσια δραστηριότητα γύρω από τη μουσική και το τραγούδι, τον χορό, τη διάλεκτο και το θέατρο. Γίνεται ο κρίκος που μας συνδέει με μια γεωγραφική πατρίδα χαμένη αλλά όχι λησμονημένη. Μεταδίδει γνώσεις ιστορίας και γεωγραφίας, καλλιεργεί σχέσεις, μεταδίδει το ήθος και την αξιοπρέπεια της κοινότητας των Ποντίων, κάνει πραγματικότητα τη χαρά της συνύπαρξης.

Τα μαθήματα χορού γίνονται πάντα με ζωντανή μουσική. Η γνώση της διαλέκτου οδηγεί στο να τραγουδάμε χορεύοντας και να καταλαβαίνουμε τους στίχους. Μπορεί οι συνθήκες ζωής να είναι σήμερα διαφορετικές από των προγόνων στον Πόντο, όμως θέματα όπως ο καημός της αγάπης, η αγάπη για τη φύση και το ωραίο, ο θαυμασμός για τη λεβεντιά είναι διαχρονικά.

Στα γλέντια μας, τα «μουχαπέτια», δημιουργείται ένας κύκλος: καθένας μπορεί να μπει και να χορέψει όπου θέλει. Διακόπτει στιγμιαία τον κύκλο, δίνει τα χέρια του και εντάσσεται, στηρίζει και στηρίζεται, γίνεται μέρος του συνόλου. Αυτό το χέρι απλώνουμε νοερά στον σύλλογο, σε μια συνεχή αναζήτηση ένταξης και νοήματος. Και οι εμπειρίες που χτίζουμε μαζί του εμπλουτίζουν την προσωπική μας ταυτότητα».

Επιτραπέζιο τραγούδι: Μαεμένον
Αδά σον κόσμον αγαπώ
Ομάλ από το Καρς
Η θαλάσσα κ’ ουρανόν
Ομάλ από τη Γαράσαρη
Έναν άστρον εξέβεν
Ομάλ από την Τραπεζούντα
Η κόρ' επήεν σο παρχάρ'
Ομάλ από την Τραπεζούντα
Εχ̌ι͜ονίγα
Τικ Διπλόν
Μάνα η νύφε τεσόν
Τικ Διπλόν
Οργανικό
Τικ Τρομαχτόν
Καλόν Κορίτς
Τραγούδι και χορός από την Τραπεζούντα
Ομάλιν
Χορός από τη Γαράσαρη
Ο καημένον ο σπουργίτης και Εσύ για τ’ εμέν επλάστες
Ομάλ από την Κερασούντα
Ομάλ Κιουμούς Ματέν
Οργανικός σκοπός
Τρία τη κότσαρι και Κότσαρι
Σκοποί και χοροί από το Καρς
Σερενίτσα
Οργανικός σκοπός από την περιοχή Σερίανα Αργυρουπόλεως
Μηλίτσα
Οργανικός σκοπός, χορός Μηλίτσα
Λέτσι και Λετσίνα
Οργανικοί σκοποί και χοροί από το Καρς
Από παν και κα
Οργανικός χορός από το Ακ Νταγ Ματέν
Τρυγώνα Τραπεζούντας και Τρυγώνα Ματσούκας
Ατσαπάτ και Σέρρα
Οργανικοί σκοποί, χοροί Ατσαπάτ και Σέρρα
Τας και Τικ διπλόν
Αντικριστός και Παν-ποντιακός χορός
Ρασόπουλον
Τικ Διπλόν
Ση Γέφυραν (Της Τρίχας το γεφύριν)

Χορεύουν μέλη του Χορευτικού Τμήματος του Συλλόγου
Παίζουν οι μουσικοί: Ηλίας Αβραμίδης (λύρα, τραγούδι), Παντελής Νικολαΐδης (αγγείο/τουλούμ, φλογέρα, ζουρνάς), Παύλος Φωτιάδης (λαούτο), Κωνσταντίνος Αρσένης (νταούλι)

Επιμέλεια - διδασκαλία χορών: Κωνσταντίνος Σαββινίδης

«Σύλλογος Ποντίων «Αργοναύται - Κομνηνοί»
Ο Σύλλογος ιδρύθηκε από πρόσφυγες του Πόντου το 1930, στην Καλλιθέα Αττικής, με σκοπό να διασώσει, να διατηρήσει και να διαδώσει τις αξίες του μακρινού πολιτισμού των Ελλήνων της Ανατολής, να λειτουργήσει ως μια «πατρίδα» στη μητέρα πατρίδα. Στη στέγη που μας κληροδότησε η πρώτη γενιά Ποντίων και βελτίωσαν οι μεταγενέστεροι, προσφέρoνται μαθήματα μουσικής, χορού και ποντιακής διαλέκτου σε ανθρώπους όλων των ηλικιών, ποντιακής καταγωγής αλλά και από κάθε άλλη περιοχή της χώρας μας, ενώ λειτουργούν, επίσης, και δραστήριες θεατρικές ομάδες παιδιών και ενηλίκων.